Malatya İlinde Salep Yetiştiriciliğin Geliştirilmesi

  Toprağa bağlı olarak yapılan tarımsal üretimde önemli bir kar marjına sahip olan  salep bitkisi günümüzde popülerliğini artırmaktadır.

Sağlık açısından; sindirimi kolaylaştırıcı özelliği ile kabızlığa karşı koruyucu olması,  hemoroid gibi sağlık problemlerinin önüne geçmesi, hafızayı güçlendirme gibi bilişsel işlevleri destekleyici olması, öksürük ve bronşit gibi solunum yolları problemlerine karşı koruyucu ve tedavi edici olması gibi çeşitli özelliklere sahip olup lezzeti ve kokusu ile çok önemli bir yere sahiptir.  Bununla beraber süs bitkisi olarak kullanımı da yaygındır.

Ülkemizin ve bölgemizin iklimine elverişli olan salep bitkisine yüksek bölgelerde doğal olarak rastlanmakla beraber 2500 rakıma sahip alanlara varana kadar söz konusu bitkinin yetiştiriciliği mümkündür. Fazla suyu sevmeyen salep bitkisi toprağının orta seviyede nemli olması gerektiğinden  çoğu coğrafi koşula da uygundur. Salep bitkisi doğada her tür toprakta yetişebilse de, kültür ortamında -diğer yumrulu bitkilerde olduğu gibi- hafif bünyeli, kışın su tutmayan süzekleri ve organik maddece zengin toprakları daha çok tercih edilmektedir.

Üretici salep yetiştiriciliğinde düzenli bir toprak hazırlığı yapmalıdır. Haziran öncesi başlayan toprak işleme ile birlikte  dönüme 4-5 ton denk gelecek şekilde ahır gübresi kullanımı salebin hem kalitesi hem verimini arttırmaktadır. Son yıllarda solucan gübresi kullanımı da salep yetiştiriciliğinde sıkça kullanılan bir yöntemdir. Toprak hazırlama işlemi başladığı andan itibaren sıklıkla yabancı ot gözlenir ve kullanılan ilaçlar sıklıkla buharlaşma özelliği gösterdiğin den  yaz boyunca bir kaç defa tarla sürümü gerekir.

Eylül ayı ile birlikte temel gübre kullanımı analiz sonuçlarına göre yapılır. Sahlep tohumu kışın ekilir. Nisan – Mayıs aylarında ise filizler toplanmaya başlanır. Bunlarda yer alan yumrular makineler ile değil el ile toplanır. Bitki kökünde yer alan yumrulardan daha kahverengi renkte olan ana yumru bırakılarak diğerleri toplanır. Yumurta şeklinde veya çatallı olan bu yumrulardan iki ya da daha fazla varsa hasat edilir. Eğer bir tane ise bu toplanmaz.

Salep çok fazla su isteyen bir bitki olmadığından yağış alan bir bölgelerde doğal yağışlar yeterli olur. Buna karşın salep yetiştirilen bölgede yağışlar yetersizse sulama yapmak gerekir.

Şehrimizde salep yetiştiriciliğine zaman zaman yönelimler olmuştur. 2014 yılında Kuluncak ilçesi ile birlikte başlayan salep yetiştiriciliğini 2021 Nisanda Yeşilyurt Belediyesi'nin girişimleri ile salep bitkisinin toprakla buluşması takip etmiş, üretim yöntemi uygulamaları ile bölge çiftçisine örnek olacak prensipte yetiştiriciliğine başlamıştır. Yeşilyurt Belediye Başkanı Sn. Mehmet Çınar 'ın "Salep üretiminde başarılı sonuçlar aldığımız takdirde, çiftçilerimize bu tür ekimler yapmaları noktasında önerilerde bulunup, gerekli destekleri sağlayacağız“ ifadeleri bölge çiftçileri açısından yüreklendirici bir ifade olup aynı zamanda ürün çeşitliliğinin artırılmasına yönelik önemli bir hamle olarak göze çarpmaktadır.

Sahlep içecek, dondurma, pastacılık ve kimya gibi sektörlerde önemli bir yeri olması, kazancı açısından önemli bir yere sahip olması ve pazarının her zaman sıcaklığını koruması sebebiyle üreticinin yüzünü güldürecek bir tıbbi aromatik bitkidir. Artan hamle ve girişimlere  bakanlığın teşvik ve destekleri, Tarım İl  Müdürlüklerinin danışmanlığı ve üreticinin yönelimi ile Malatya 'nın topraklarının mor renge bürünmesi yakındır. Çeşitliliğin artması şüphesiz sanayi ve iş sahasının artmasını beraberinde getirecektir. Bu anlamda güçlü bir alt yapı, bir hayli çalışkan üretici ve  doğru ve zamanında yapılacak yatırımlarla Malatya ekonomisinin hızla yükselmesi öngörülmektedir.

Saygılarımla...